Miras hukuku, bir kişinin ölümünün veya benzeri bir durumun (örneğin kişinin gaipliğine karar verilmesi) gerçekleşmesi üzerine kalan mal varlığının durumunu düzenleyen hukuk dalıdır. Miras hukuku genel olarak; Terekenin kimlere kalacağı ve nasıl intikal edeceğini, miras bırakanın ölümünden sonrası için sağlığında miras üzerinde nasıl tasarruf edebileceğini, bunların iptal sebeplerini vb. Düzenler. 

MIRAS NEDIR? 

Miras, bir kisinin ölümünden sonra geride kalan malvarlıgı ve borçlarıdır. Miras, murisin (ölen kisinin) mirasçılarına kalan tüm aktif ve pasif malvarlıgını ifade etmekle birlikte Mirasın değeri, murisin malvarlıgından borçlarının düşürülmesiyle bulunabilir. Kisiye sıkı sıkıya baglı haklar mirasta yer alamayacagı gibi bazı durumlarda sartların gerçeklesmesiyle kisisel hak (örnegin manevi tazminat hakkı) terekede yer alabilir. 

MURİS NEDİR?

 Türk Medeni Kanunu, ölen ve bu nedenle de geride kalan mal varlığının durumu düzenlenen kişiyi muris/ miras bırakan olarak isimlendirmektedir. Muris her zaman gerçek bir kişi olmakla birlikte mirasçıları gerçek veya tüzel kişi olabilmektedir. 

KIMLER MIRASÇIDIR? KANUNI VE ATANMIS MIRASÇI NEDIR? 

Mirasbırakanın terekesinin kendisine intikal ettigi, terekede hak sahibi olan kisilerdir. Mirasçı gerçek veya tüzel kisi olabilir. Mirasçılar arasında yapılan temel ayrım kanuni ve iradi (atanmıs) mirasçı ayrımıdır. Kanuni mirasçı kanunda belirtilen mirasçılardır. Hukukumuzda zümre sistemi hakim olmakla birlikte kanunda mirasçılar 3. Zümreye kadar sınırlandırılmıştır. Buna göre kanuni yasal mirasçılar; 3. Dereceye kadar Kan hısımları, sag kalan es, evlatlık ve devlettir. Iradi mirasçılar ise murisin iradesine dayanarak mirasçılık sıfatını kazanan kisilerdir. Kanuni ve iradi mirasçılar tereke üzerinde birlikte hak sahibi olabilecekleri gibi sadece kanuni veya sadece iradi mirasçılar da terekede hak sahibi olabilir. 

BOŞANMA DAVASINDA EŞİN MİRASÇILIĞI 

Boşanan eşler TMK md. 181/1 uyarınca birbirlerinin mirasçısı olamazlar. Boşanma davası sırasında eşlerden birinin ölümü halindemirasçıları davaya devam edebilirler. Bununla birlikte sağ kalan eşin daha kusurlu olduğu tespit edilirse mirasçı olamaz. Boşanmadan önce Miras bırakanın sağlığında yaptığı tasarruflarla hak elde eden eş, aksi tasarruftan anlaşılmadıkça bu haklarını kaybeder. 

SAKLI PAYLI MIRASÇI KIMDIR?

 Medeni Kanun md. 505’e göre, “Mirasçı olarak altsoyu, ana ve babası veya esi bulunan mirasbırakan, mirasının saklı paylar dısında kalan kısmında ölüme baglı tasarrufta bulunabilir.” Bir diger ifadeyle, yukarıda açıkladıgımız kanuni ve iradi mirasçıların, miras üzerindeki hakları, saklı paylı mirasçıların saklı paylarının haricinde kalan tereke üzerindeki haklardır. Saklı paylı mirasçılar; Altsoy, Anne, Baba, Sag Kalan Es olarak sayılmıstır. Kardesler saklı paylı mirasçı degildir. Saklı pay oranları; Altsoy – yasal miras payının 1/2’si Anne ve Baba – yasal miras payının 1/4’ü Sag kalan es – 1. Zümre ile mirasçıysa yasal miras payının tamamı – 2. Zümre ile mirasçıysa yasal miras payının tamamı – 3. Zümre ile mirasçıysa yasal miras payının 3/4’ü 

ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR NEDİR?

Hukuki işlemler, sonuçlarını doğurduğu zamana göre sağlararası hukuki işlem ve ölüme bağlı hukuki işlem olarak ikiye ayrılmaktadır. Sağlararası hukuki işlemlerde, işlemin sonuçlarının bu işlemi yapankişinin sağlığında doğurması amaçlanırken Ölüme bağlı hukuki işlem veya miras hukukunda genel olarak kullanılan şekliyle ölüme bağlı tasarruflarda, işlemin sonucunun kişinin ölümüyle gerçekleşmesi aranır. Maddi anlamda ölüme bağlı tasarruflar; miras bırakanın/ murisin terekesine ilişkin olarak yerine getirilmesini istediği son arzularını kapsar. Örneğin; mirasçı atama, terekedeki belirli bir mal varlığı değerini belirli bir kişiye bırakma veya terekedeki mal varlığı değerleriyle dernek kurulmasını isteme maddi anlamda ölüme bağlı tasarruftur. Şekli anlamda ölüme bağlı tasarruflar ise murisin terekesine ilişkin son arzularını açıklarken uyması gereken usullerdir. Vasiyetname veya miras sözleşmesi örnek verilebilir. 

MIRASÇILIK BELGESI – VERASET ILAMI NASIL ALINIR?

 Mirasçılık belgesi, diger adıyla veraset ilamı bir kisinin ölümü üzerine mirasçılarının kimler oldugunu ve mirasın nasıl paylasılacagını belirlemek için kullanılan bir resmi belgedir. Veraset ilamı Sulh Hukuk Mahkemesinden veya Noterliklerden alınabilir. Bazı hallerde noterlerin veraset ilamı verme yetkisi sınırlıdır. Bu hallerde mirasçı mutlaka sulh hukuk mahkemesine basvurmalıdır: -Noter tarafından muris ve mirasçı arasındaki soy bagının tespit edilemedigi hallerde, -Nüfus kayıtlarının yeterli açıklıkta olmadıgı hallerde, -Muris tarafından düzenlenmis bir vasiyetname bulundugu hallerde, -Basvuran kisinin ya da mirasçılardan en az birinin yabancı oldugu hallerde Veraset ilamı talep etmeye yetkili olmayan kisiler sunlardır: -Bosanmıs es -Mirastan feragat eden -Mirası reddeden -Ölüme baglı tasarruflarda açıkça mirastan çıkarılan -Mirasın geçmesinden önce basvuran art mirasçı ya da yedek mirasçı -Mirastan yoksun olan -Yüklemeden yararlanan -Terekeyle ilgisi olmayan 3. kisiler 

REDDI MIRAS NEDIR? NASIL YAPILIR? 

Reddi miras, kendisine kalan mirası kisinin kendi istegiyle reddetmesi demektir. Mirasçılar, ölüm gerçeklestikten sonra 3 ay boyunca geçici mirasçıdır. Eger 3 aylık ret süresi içerisinde mirası reddetmezlerse mirası kesin olarak iktisap etmis olurlar. Yasal ve atanmıs mirasçılar mirası reddedebilirler. Mirasın reddi, gerçek ve hükmen red olarak iki sekildedir. Hükmen reddi miras, murisin ölümü tarihinde ödeme güçsüzlügü içinde oldugunun tespit edilmesi durumunda mirasçının mirası reddetmis sayılmasıdır. Mirasın hükmen reddini gerektiren durumlar; -Ödeme güçsüzlügünün açıkça murisin çevresinde bilinir olması -Murisin iflas etmesi -Alacaklıların muris hakkında aciz belgesi almıs olması -Konkordato islemlerinin devam ediyor olması Mirasın gerçek reddi halinde ise sulh hukuk mahkemesine ret beyanında bulunulmalıdır. Bu beyan yazılı veya sözlü olabilir ancak kayıtsız ve sartsız bir beyanda bulunulmalıdır.