Mavi kart, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununda düzenlenen ve günümüzde Yurt dışında çifte vatandaşlığı kabul etmeyen ülkelerde yaşayan vatandaşlarımızın, öğrencilerimizin sıklıkla merak ettikleri bir konudur. 

Mavi Kart, doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve bunların üçüncü dereceye kadar alt soylarının talepleri halinde, 5901 sayılı Kanun’un 28. Maddesinde belirtilen haklardan faydalanabileceklerini gösteren bir kimliktir. 

MAVİ KART KİMLERE VERİLİR? 

5901 SAYILI TVK madde 25 uyarınca; 

“MADDE 25 – (1) Türk vatandaşlığından çıkmak için izin isteyen kişilere aşağıdaki şartları taşımaları halinde Bakanlıkça çıkma izni veya çıkma belgesi verilebilir. 

a) Ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak. 

b) Yabancı bir devlet vatandaşlığını kazanmış olmak veya kazanacağına ilişkin inandırıcı belirtiler bulunmak. 

c) Herhangi bir suç veya askerlik hizmeti nedeniyle aranan kişilerden olmamak. ç) Hakkında herhangi bir mali ve cezai tahdit bulunmamak.” 

MAVİ KART NASIL ALINIR? 

Yukarıda belirttiğimiz şartları taşıyan Türk vatandaşları mavi kart alabilmek için Bakanlıktan talepte bulunacaklardır. 

“MADDE 26 – (1) Yabancı bir devlet vatandaşlığını kazanmak üzere Türk vatandaşlığından çıkmak için izin isteyenlerden talepleri uygun görülenlere Bakanlıkça, Türk vatandaşlığından çıkma izin belgesi; verilen izin sonucunda veya önceden yabancı bir devlet vatandaşlığını kazandığını belgeleyenlere ise Türk vatandaşlığından çıkma belgesi verilir. 

(2) Çıkma izin belgesi, karartarihinden itibaren iki yıl geçerlidir. İzin belgesini alanlar bu süre içerisinde yurt içinde ikamet edilen yer valiliğine, yurt dışında ise dış temsilciliklere yabancı devlet vatandaşlığını kazandıklarına dair bilgi ve belgeleri vermek zorundadır. Süresi içinde yabancı devlet vatandaşlığının kazanılamaması durumunda çıkma izin belgesi geçersiz hale gelir.” 

Halihazırda yabancı devlet vatandaşlığı bulunan vatandaşların (çifte vatandaşlar) Türk vatandaşlığından çıkmaları için ilk aşamada İlçe Nüfus Müdürlüklerince talep edilen belgeleri sunmaları ve bir bakıma sahip oldukları ikinci vatandaşlığı Türk Makamlarına bildirmeleri gerekmektedir. Bu belgeler yabancı devlet vatandaşlığının mevcut olduğuna ilişkin belgelerdir. Pasaport (yabancı devlet pasaportu) fotokopisi ve noter onaylı tercümesi, apostilli ve tercüme edilmiş noter onaylı yabancı devletten alınan belgeler (doğum belgesi, vatandaşlığı hangi tarihte kazandığını gösterir belge vb.), ergin olmayan kişiler için kaza-i rüşt davası ile ergin kılındığına ilişkin gerekçeli karar, bazı durumlarda isim denklik belgesi veya aynı kişi olduğunun tespitine ilişkin nüfus kayıtlarının düzeltilmesi davası sonucu alınmış gerekçeli karar, fotoğraf ve nüfus müdürlüğünce talep edilecek sair belgelerdir. Bu belgelerin sunulmasının akabinde İl Nüfus Müdürlüğünün ilgili dairesine gidilecek ve başvuruda bulunulacaktır. Genel olarak İl Nüfus Müdürlüğünce yabancı devlet pasaportunun noter onaylı tercümesi ve fotoğraf istenmektedir. Tüm bu süreç tamamlandıktan sonra ortalama 3 aylık bir süreçte çıkma belgesi verilir, Türk Kimliği İl Nüfus Müdürlüğünce alınır. Akabinde İlçe Nüfus Müdürlüğüne başvurularak mavi kart alınabilir. Yabancı devlet vatandaşlığını almak için Türk Vatandaşlığından çıkması gereken vatandaşların ise yine benzer belgeler ile (yabancı vatandaşlık kazanacağına ilişkin) birlikte başvuru yapması gerekecektir. Ancak bu sürecin sonunda çıkma belgesi değil “çıkma izin belgesi” verilecektir. Çıkma izin belgesi ile mavi kart alınacaktır. Bu noktada yabancı devlet vatandaşlığını kazanabilmek için mavi kart

başvurusunda bulunan vatandaşlar için bir yükümlülük de düzenlenmiştir. Çıkma izin belgesi kanun hükmünde de görüleceği gibi iki yıl geçerlidir. Bu sürede yabancı vatandaşlığın kazanıldığına ilişkin belgeler de Türk Makamlarına teslim edilmelidir. Aksi halde belge geçersiz hale gelecektir. 

“MADDE 27 – (1) Çıkma belgesinin ilgiliye imza karşılığı teslimi ile Türk vatandaşlığı kaybedilir. Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerin nüfus aile kütüklerindeki kayıtları kapatılır ve kayıp tarihinden itibaren yabancı muamelesine tabi tutulurlar. 

(2) Eşlerden birinin çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybetmesi diğer eşin vatandaşlığına tesir etmez. Türk vatandaşlığını kaybeden ana ya da babanın talebinin bulunması ve diğer ebeveynin de muvafakat etmesi halinde çocukları da kendileri ile birlikte Türk vatandaşlığını kaybederler. Muvafakat verilmemesi halinde hakim kararına göre işlem yapılır. 

(3) Vatandaşlığın kaybı, çocukları vatansız kılacak ise bu madde hükümleri uygulanmaz.” 

MAVİ KART SAHİPLERİNİN HAKLARI VE MAVİ KARTIN DEZAVANTAJI Mavi kart sahipleri, Türk vatandaşlarına tanınan bir çok haktan yararlanabilmektedirler. Bu haklara örnek olarak şunlar verilebilir: 

-Yurt dışından satın aldıkları otomobilleri yerli plaka alarak Türkiye’de kullanabilirler. -Kamu kurum ve kuruluşlarında bir kadroya dayalı olarak sürekli kamu hizmeti görevinde bulunmak yasak olmasına karşın işçi veya sözleşmeli personel olarak çalışabilirler 

-Yabancılar avukatlık ya da doktorluk gibi meslekleri Türkiye Cumhuriyeti’nde yapamazken, mavi kart sahiplerinin Türkiye’de bu meslekleri yapmaları için bir engel yoktur. 

-Yabancı muamelesi görmeksizin, taşınmaz alım-satım işlemleri de gerçekleştirebilirler. 

Buna karşılık; 

-Seçme ve seçilme hakları bulunmamaktadır. 

Mavi kart sahibi kişiler banka işlemlerinde, abonelik işlemlerinde bazı sıkıntılar yaşayabilmektedirler. Ancak 17 Ocak 2016 tarihinde, TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Kanun tasarısıyla, Mavi Kart 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu kapsamında değerli kağıt sayılarak bu tür sorunların önüne geçilmeye çalışılmıştır.